تعریف تابعیت
تابعیت اصطلاحی در حقوق بین الملل خصوصی و به معنای عضویت فرد در جمعیت تشکیل دهنده دولت است. به عبارت دیگر تابعیت رابطه ای سیاسی، بین المللی، داخلی، حقوقی و معنوی بین شخص و کشور متبوع اش است که سبب می‌شود در قبال یکدیگر تکالیفی را بجا آورند.
این انتخاب برای تعریف دارای دلایل حقوقی است که به جهت دور نشدن از بحث، به آن ها نمی‌پردازیم.
براساس اصول کلی حاکم بر تابعیت در جهان، هر فردی باید دارای تابعیت باشد؛ از طرفی بنابر مقدمه قرارداد ۱۹۳۰ لاهه، بهتر است که هر فردی تنها دارای یک تابعیت باشد و نباید بیش از یک تابعیت تحت عنوان تابعیت مضاعف داشته باشد. از این رو چهار اصل زیر را برای تابعیت در نظر می‌گیرند :
- هرکسی باید دارای تابعیت باشد – ضرورت تابعیت و نفی بی تابعیتی
- نداشتن بیش از یک تابعیت – نفی دو تابعیتی
- تغییر پذیری تابعیت – ترک یک تابعیت و گرفتن تابعیتی دیگر
- ممنوع بودن سلب تابعیت
در هریک از موارد بالا، دولت ها باید به گونه ای قانونگذاری نمایند که تمامی اصول فوق الذکر رعایت شوند. برای مثال در مورد تغییر پذیری تابعیت باید این امکان وجود داشته باشد که شخص بتواند به سبب عواملی چون ازدواج، تغییر تابعیت والدین و … به لحاظ قانونی ترک تابعیت نماید.
برای تحمیل تابعیت، شیوه های متفاوتی را در نظر می‌گیرند، که ما در این مقاله برای راحتی در انتقال مطالب، اینگونه بیان می‌کنیم:
- تابعیت اصلی که مربوط به دو سیستم خون و خاک می‌باشد.
- تابعیت اکتسابی که خود به چهار دسته تقسیم می‌شود.
در سیستم خون، که تابعیت نسبی نیز نامیده می‌شود، بچه بدنیا آمده تابعیت والدین خود را کسب خواهد کرد. و در سیستم خاک، تابعیت کشوری به طفل داده خواهد شد که در قلمرو حاکمیت آن بدنیا آمده باشد.
در تابعیت اکتسابی، تابعیت از طریق تحصیل و در نتیجه اراده فرد، تبعی و در نتیجه اراده فردی دیگر، تحققی و درنتیجه ازدواج، و در نهایت اجباری می‌باشد.
کارشناسان ما در موسسه حقوقی توسعه گران مهر با تکیه بر دانش تخصصی و با صبر کامل به تمامی سوالات شما درخصوص این موارد از تابعیت پاسخ داده و این اطمینان به شما داده می‌شود که سوالات شما از دید حقوقی بررسی و بهترین پاسخ برای آن یافته خواهد شد.
قبل از پرداختن به تابعیت مضاعف و تعارض قانون در این خصوص، بحث اقامت را در چند سطر و کوتاه بیان می‌کنیم.
تابعیت مضاعف
اکنون زمان آن است تا به تابعیت مضاعف و تعارض قانون در این خصوص بپردازیم.
تابعیت مضاعف به معنای داشتن دو یا چند تابعیت برای شخص است. لذا در حالی که شخص تابع دولتی است، دولت یا دولت های دیگری نیز او را تابع خود می‌دانند. درنتیجه شخصی که بیش از یک تابعیت دارد، دارای یک وضعیت غیرعادی است؛ چرا که تابعیت منشاء حقوقی تکالیف فرد در برابر آن کشور است. به عبارت دیگر: تابعیت دوگانه یعنی فردی در یک زمان بتواند شهروند دو کشور متفاوت به حساب آید، به طوری که باتوجه به قوانین دارای گذرنامه هر دوکشور باشد.
دیدگاه های متفاوتی در بین کشورها نسبت به دارا بودن دو یا چند گذرنامه توسط افراد تبعه خود وجود دارد. یه طوری که برخی از دولت ها آن را نهی و حتی قانون هایی را برای جلوگیری از آن وضع کرده اند؛ ولی برخی از دولت ها داشتن گذرنامه کشورهای دیگر را امری مجاز و بدون محدودیت می‌دانند.
در این راستا کشورهایی مانند دانمارک ، چین ، هند ، نروژ و ژاپن با وضع قوانینی بازدارنده، داشتن بیش از یک گذرنامه را منع کرده اند. همچنین در اکثر کشورهای عربی به خصوص عربستان سعودی، داشتن تابعیت دوگانه منع شده است و در این کشور جریمه های سنگینی نیز درنظر می‌گیرند. همچنین جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به وب سایت کشورهای مذکور مراجعه نمایید.
این در حالی است که در کشورهایی مانند سوئد، کانادا، انگلستان، و ایالات متحده امریکا داشتن تابعیت دوگانه منع قانونی ندارد.
اکنون توجه به این نکته ضروری است که برای بدست آوردن تابعیت برخی از کشورهای منع کننده تابعیت مضاعف، این مشکل وجود دارد که شخص باید تابعیت اولی خود را سلب نماید.
البته در برخی از همین کشورها مانند نروژ، سویس و … تحت شرایطی که برای هر یک از کشورها به صورت عام و خاص بیان می‌شود، امکان حفظ تابعیت اولیه توسط متقاضی وجود دارد. برای مثال یک فرد ایرانی تنها تحت شرایط زیر می‌تواند تابعیت ایرانی را حفظ نماید:
- هزینه ابطال تابعیت بسیار زیاد باشد
- مدت زمان ابطال تابعیت بسیار زیاد باشد
- به دلایل امنیتی، شخص نتواند با ادارات و سازمان های کشور مبداء ارتباط برقرار کند.